28.03.2019 odbyło się IX Gremium Ekspertów Turystyki. Podczas wydarzenia odbył się również panel dyskusyjny na temat wynajmu krótkoterminowego. Jednym z panelistów był reprezentant Noclegowo.pl – Mateusz Goliat. Poniżej prezentujemy podsumowanie dyskusji.
Daniel Smętek,Business Development Director Gent Fund S.A.
Jako człowiek ze świata finansów zwrócił uwagę, że duża część pieniędzy jest obecnie inwestowana w nieruchomości w celu wynajmu komercyjnego. Jest to aktualnie najbardziej rozrastający się rynek, ponieważ na lokatach w banku aktualnie jest ok. 600 mln zł i osoby, które posiadają te pieniądze, myślą o jednym: jak dobrze zainwestować w nieruchomość. Panelista zwrócił również uwagę na zmiany w składzie lokatorskim kamienic i budynków mieszkalnych, w których większość sąsiadów stanowi najemców krótkoterminowych i związane z tym uciążliwości jak hałas, zaśmiecanie czy zakłócanie ciszy nocnej.
Bożena Zaremba-Marcych, Urząd Miasta Kraków
Przedstawicielka UM Kraków zwróciła uwagę, że nie chodzi o to, aby
całkowicie zlikwidować rynek wynajmu krótkoterminowego, ale o to, żeby miasta miały możliwość zapewnienia komfortowych warunków życia mieszkańcom oraz narzędzia do walki z nielegalnym najmem.
Uczestniczka dyskusji, zwróciła również uwagę, że obecne prawo jest bardzo dobre, ale należy jeszcze zmusić platformy internetowe do współpracy. Portal rezerwacyjny powinien udostępniać numer ewidencyjny co będzie potwierdzeniem, że obiekt jest legalny. Jest to konieczne w celu ochrony klienta.
Magdalena Czarzyńska-Jachim, Urząd Miasta Sopot
Przedstawicielka UM Sopot podkreśliła, że ewidencja jest w pełni słuszna, jednak urzędnicy w Sopocie przestali „chcieć ewidencjonować”. Jest to związane z pewnego rodzaju „pułapką” – ewidencjując mieszkanie, Miasto ponosi niejako odpowiedzialność i nie ma żadnych narzędzi, by z tej ewidencji obiekt wykreślić w przypadku generowania jakichkolwiek negatywnych zachowań. Jeżeli takie mieszkanie generuje problemy dla sąsiadów, ale działa legalnie, to władze miasta nie mogą mu tego zabrać.
Uczestniczka dyskusji naświetliła również problem niepłacenia podatków uzdrowiskowych przez podmioty działające w szarej strefie, co powoduje psucie rynku.
Mateusz Goliat, ekspert Noclegowo.pl
Metoda „zmuszania” nie jest dobrą drogą, tym bardziej, że opinie miast są skrajnie różne. Z jednej strony Kraków, który chce ewidencjonować a z drugiej strony Sopot, który w ogóle nie chce brnąć tą drogą. Przymuszenie doprowadzi jedynie do zrzucenia odpowiedzialności na inny podmiot, a nie do realnego rozwiązania problemu. Przedstawiciel Noclegowo podkreślił jednak, że prowadzony rejestr jest dobrym rozwiązaniem, tym bardziej, że większość właścicieli obiektów noclegowych już działa legalnie i odprowadza podatki. Natomiast ograniczenie szarej strefy powinno odbywać się na drodze edukacji a nie walki, dodatkowych regulacji, zastraszania i represjonowania.
Mateusz Goliat odniósł się przy tym do zarzutów dotyczących przychodów z opłat uzdrowiskowych, wskazując, że w Sopocie, podobnie jak w całej Polsce przychody z opłat wzrastają. Nie powinno być to zaskoczeniem, ponieważ rośnie zarówno liczba hoteli jak i legalnie funkcjonujących apartamentów pod wynajem. Ponadto, Sopot jest świetnym przykładem prowadzenia pozytywnej mobilizacji do odprowadzania podatków, ponieważ miasto wprowadziło Sopocką Kartę Turysty, która upoważnia turystów do wielu zniżek w zamian za uiszczenie opłaty uzdrowiskowej.
Agnieszka Trafas, radna Kołobrzegu, hotelarz
Uczestniczka dyskusji skoncentrowała się na trzech problemach – bezpieczeństwie, podatkach oraz uciążliwościach dla lokalnej społeczności. Radna Kołobrzegu zwróciła uwagę, że hotele, w przeciwieństwie do prywatnych apartamentów, zobowiązane są do przestrzegania standardów bezpieczeństwa, m.in. ochrony przeciwpożarowej. Ponadto, w przypadku lokali na wynajem, przychody z PIT-u nie trafiają do lokalnego budżetu, ponieważ właścicielami lokali (np. condoapartamentów) są podmioty z innych miast lub zagranicy. Oprócz tego, nasila się problem społeczny – na osiedlach, w których dominuje wynajem krótkoterminowy nie ma „normalnego” życia, ponieważ stali mieszkańcy są wypierani przez turystów.
Mateusz Goliat, ekspert Noclegowo.pl
Przedstawiciel Noclegowo.pl odniósł się do poszczególnych zarzutów w następujący sposób:
1) Kwestia zapewnienia bezpieczeństwa jest bardzo istotna, jednak licencje i certyfikaty powinny być dobrowolne. Nie tylko hotele dbają o przestrzeganie bezpieczeństwa – właściciele apartamentów również wyposażają swoje lokale w gaśnice, alarmy, czujniki dymu, plany ewakuacji, itp. Wszystkie podmioty, które spełniają normy powinny się tym chwalić, a nie wymuszać regulacje dla wszystkich. Turyści sami zdecydują, bo tak działa wolny rynek.
2) Czy apartamenty pod wynajem nie generują żadnych przychodów dla miasta czy gminy? Oczywiście, że generują. Rozwój biznesu wynajmu krótkoterminowego wpływa na rozwój lokalnych biznesów (sklepy, usługi sprzątania, pralnie, itp), branży gastronomicznej (restauracje, kawiarnie) oraz rozrywkowej – właściciele prywatnych apartamentów bardzo często promują lokalne atrakcje i wydarzenia.
3) Napływ turystów rzeczywiście wzmaga uciążliwości dla stałych mieszkańców osiedli, ale nie jest to wina właścicieli mieszkań pod wynajem. Ci przedsiębiorcy także nie chcą mieć problematycznych gości i wbrew pozorom chcą żyć w zgodzie z sąsiadami.
Elżbieta Nadolna, radna Ustki
Radna Ustki zwróciła uwagę, że powyższe problemy są charakterystyczne dla dużych miast. Inaczej jest w Ustce, która liczy 17 tys. stałych mieszkańców, a w okresie wakacyjnym jest ich 90 tysięcy, a więc napływ turystów jest bardzo duży. Jednak miasto z roku na rok pięknieje, co jest zasługą Gospodarzy. Szara strefa była bardzo duża, ale to się diametralnie zmieniło. Czemu Ustka zaczęła pięknieć? Zdaniem uczestniczki dyskusji, początkową zasługą były środki unijne – miasto się modernizowało, a mieszkańcy zaczęli to zauważać. Na nowo wyremontowanym pomoście został zamieszczony napis „wyremontowano z opłat uzdrowiskowych” co wpływa na postrzeganie turystów oraz mieszkańców, którzy sami stwierdzili, że opłatę uzdrowiskową warto odprowadzać. Następnie powołano Lokalną Organizację Turystyczną zrzeszającą wszystkie podmioty, które mają zarejestrowaną działalność. Te podmioty same wpływają na zmniejszenie szarej strefy, dzięki podkreślaniu korzyści płynących z odprowadzania podatków.
Krzysztof Soska, Zastępca Prezydenta Miasta Szczecin
Krzysztof Soska podkreślił, że Szczecin nie jest taką destynacją turystyczną jak Kraków czy Sopot, ale jest miastem, które ma potencjał i jest na fali wzrostowej. Szczecin postrzega wynajem krótkoterminowy jako bardzo pozytywne zjawisko, z uwagi na niewystarczającą bazę noclegową miasta. Zdaniem Zastępcy Prezydenta Szczecina – miasta, które już przekraczają pewien próg napływu turystów mają już pewne problemy, w związku z tym kompetencje samorządów faktycznie powinny być szersze. Dzięki temu będą mogły reagować na te specyficzne sytuacje.
dr Bartłomiej Walas, Koordynator projektów strategicznych Wydziału ds Turystyki Urzędu Miasta Krakowa
Moderator podsumował dyskusję w następujący sposób:
1. Zjawisko najmu krótkoterminowego jest nie tylko rezultatem nowego modelu biznesowego w formule P2P ale również pokłosiem stanu oszczędności Polaków przy niskim poziomie oprocentowania bankowego kapitału.
2. Najem krótkoterminowy przybiera różne formy od pojedynczego pokoju, poprzez mieszkania i nowe apartamenty po obiekty budowane w systemie condo. Każda z nich implikuje odmienne konsekwencje, zarówna dla miast jak i uzdrowisk i sezonowych miejscowości turystycznych.
3. Najem krótkoterminowy, powiększając podaż usług noclegowych, w części prowadzonej w sposób niezgodny z przepisami, powoduje wzrost wydatków gmin i strat podatkowych, ma wpływ na komfort życia stałych mieszkańców nieruchomości.
4. Obowiązkiem rejestracyjnym objęci powinni być wszyscy wynajmujący, a kluczem do zarządzania jest świadomość odpowiedzialności właściciela.
5. Narzędzia przeciwdziałania postępującej gentryfikacji turystycznej upatruje się w nadrzędności planowania przestrzennego pomimo słabej jego egzekucji.
6. Zwraca się uwagę, że zjawisko niesie za sobą zagrożenia bezpieczeństwa użytkowników danej nieruchomości.
7. Uczestnicy zwracają uwagę na konieczność wspierania działań edukacyjnych wśród właścicieli najmowanych obiektów w zakresie jakości usług oraz budowania relacji na linii mieszkańcy-odwiedzający.
8. Ewentualne narzędzia prawne powinny zostać delegowane na szczebel lokalny, pozostawiając samorządom gminnym decyzję ich wdrożenia, ze względu na zróżnicowane uwarunkowania.
9. Zjawisko krótkoterminowego najmu turystycznego powinno zostać rozpatrywane na szczeblu krajowym w trybie łącznym do innych regulacji rynku usług turystycznych jak ustawa o usługach noclegowych czy opłat lokalnych.
10. Wynajem krótkoterminowy ma inne reperkusje w miastach historycznych, inne w sezonowych miejscowościach wypoczynkowych a inne w uzdrowiskach.